Darmklachten en voeding

Naar schatting hebben 1,5 tot 3 miljoen mensen in Nederland in meer of mindere mate chronisch last van hun ingewanden. Van af en toe maagklachten tot chronische buikpijn met diarree of verstopping en serieuze darmaandoeningen zoals coeliakie en het prikkelbaar darmsyndroom (PDS). Gelukkig wordt de kennis over de invloed van voeding op onze darmen alleen maar beter.

Darmklachten en voeding: onlosmakelijk verbonden

Darmen spelen een belangrijke rol in het lichaam. Ze zorgen ervoor dat voedsel verteerd wordt, dat voedingsstoffen worden opgenomen en dat afvalstoffen het lichaam verlaten. Maar de toestand van de darmen heeft ook invloed op het immuunsysteem en de weerstand. Als darmen niet gezond zijn, raakt het lichaam uit balans en kunnen er klachten ontstaan. Helaas zijn er verschillende factoren die een negatieve invloed kunnen hebben op de werking van de darmen zoals stress, roken en het uitstellen van een toiletbezoek. Maar met name voeding speelt een belangrijke rol. De regelmatigheid van de maaltijden, het gebruik van veel voedingsvezels, prikkende of gasvormende voedingsmiddelen en de hoeveelheid drinkvocht kunnen er allemaal voor zorgen dat iemand darmklachten krijgt.

Tips

Het is moeilijk om bij darmklachten een eenduidig advies te geven, omdat de klachten per persoon en per periode kunnen wisselen. Iemand zou kunnen denken dat zijn darmen bepaalde voedingsmiddelen niet kunnen verdragen maar het kan ook om een eenmalige reactie gaan. Dat is iets wat je dus continu moet blijven testen. Toch zijn er wel een aantal algemene voedingstips om de verschillende klachten die met darmen te maken hebben, te voorkomen:

• Drink veel water: water zorgt ervoor dat de spijsvertering gemakkelijker afvalstoffen afvoert via urine en ontlasting. Daarom is het bij darmklachten goed om meerdere glazen water (of thee) te drinken. Het drinken van een glas water of kop thee op de nuchtere maag helpt bovendien de darmen op gang te krijgen.
• Eet niet te veel: te veel eten zorgt ervoor dat de spijsvertering wordt overbelast. Hierdoor kunnen allerlei darmproblemen ontstaan.
• Eet niet te ongezond: vooral simpele suikers (snoep, tafelsuiker, roomijs, koekjes enz.) en geconcentreerde, verzadigde vetten (sauzen, chips, gebak) zijn slecht voor de spijsvertering. Nog funester zijn misschien nog wel transvetten en chemischsynthetische hulpstoffen (E-nummers).
• Kauw goed: door goed te kauwen wordt de spijsvertering op gang gebracht en kunnen de darmen het voedsel beter verwerken. Bovendien zit er dan veel speeksel bij de voeding. Speeksel is rijk aan amylase dat helpt bij het afbreken van suikers.
• Eet niet te gevarieerd: gevarieerd eten (van dag tot dag) is goed om darmklachten te voorkomen. Het is echter niet verstandig om op één en dezelfde dag te veel verschillende dingen te eten. De hypothalamus, schildklier, hypofyse en bijnieren kunnen de enzym-productie dan moeilijk bijhouden, waardoor darmproblemen kunnen ontstaan.
• Eet vezelrijke voeding: vezels oftewel voedingsvezels zijn onverteerbare ballaststoffen. Vezels vormen een uitstekende voedingsbodem voor je darmflora (de goede bacteriën in je darmen). Voedingsvezels worden ook wel prebiotisch genoemd omdat ze de splitsing en activiteit van goede bacteriën in je darmen stimuleren en zodoende darmproblemen helpen voorkomen. Vezels zitten met name in groenten, fruit en granen.
• Eet volkorenproducten: producten van wit meel, witte bloem en gepelde granen zijn niet goed voor de darmen. Vervang wit brood, witte rijst en witte pasta daarom voor meergranenbrood, zilvervliesrijst en volkorenpasta als je darmklachten wilt voorkomen. Vooral van hele granen zoals ongepelde havermout worden darmen blij.

Glutenvrij eten, helpt dat?

Het is niet te missen dat gluten meer en meer in de aandacht komen te staan. In de schappen van de supermarkt, natuurwinkel en zelfstandige drogisterijen groeit het aantal glutenvrije producten alleen maar. Een glutenvrij dieet is eigenlijk alleen noodzakelijk voor mensen met coeliakie, ofwel glutenintolerantie (glutenallergie bestaat niet). Coeliakie is een auto-immuunziekte, je komt er niet meer vanaf. Mensen met coeliakie moeten dus hun hele leven glutenvrij eten omdat anders het slijmvlies van de dunne darm beschadigd raakt, waardoor deze niet meer goed functioneert. Dat kan leiden tot verstopping en diarree, gewichtsverlies of juist overgewicht en soms komen klachten als botontkalking en depressiviteit voor. Er zijn 25.000 Nederlanders waarbij coeliakie is vastgesteld, maar geschat wordt dat er nog meer mensen zijn die aan de auto-immuunziekte leiden. Coeliakie vaststellen of uitsluiten kan alleen via bloedonderzoek en een aanvullende test op genetische aanleg. Er zijn echter veel mensen die niet te maken hebben met glutenintolerantie, maar wel met glutensensiviteit (ook dit valt niet zomaar zelf te bepalen, het moet uitgebreid onderzocht worden onder begeleiding van een arts). Zij kiezen voor een glutenvrij voedingspatroon omdat ze daardoor minder darmklachten hebben en zich energieker voelen. Ook veel artsen en onderzoekers hebben geconstateerd dat deze mensen baat hebben bij een glutenvrij dieet. Hoewel het niet erg is om zo nu en dan de gluten te laten staan, is het ook niet verstandig om (als gezond persoon) volledig glutenvrij te gaan eten. Er is nog geen wetenschappelijk bewijs dat glutenvrij sowieso gezond is. Aangezien granen en vooral tarwe een belangrijk onderdeel zijn van ons dagelijks voedsel is het zomaar weglaten van gluten en dus van granen niet per definitie gezond. Alleen maar gluten en dus granen uit je dieet weglaten, leidt tot een eenzijdig eetpatroon. Hierdoor kan er een gebrek aan vitamines (B en E) maar ook aan ijzer optreden omdat er te weinig wordt nagedacht over vervangers voor het op zich vezelrijke tarwe. De speciale glutenvrije producten die in de handel zijn, zijn niet allemaal even gezond; een groot aantal bevatten meer suiker, zout en vet dan 'normale' producten en minder noodzakelijke vezels, vitaminen en mineralen. Bovendien zijn er de laatste tijd ook geluiden vanuit de Nederlandse Coeliakie Vereniging dat mensen met deze ziekte zich minder serieus genomen voelen nu glutenvrij zo'n hype is. Het is een streng dieet (nooit meer een biertje, koekje of bitterbal) dus iemand die eraan begint moet zeker weten dat het nodig is. Heeft u vragen over uw darmklachten? Neem dan contact met ons op of plaats een reactie onder deze blog! Wij proberen zo snel mogelijk antwoord te geven op uw vraag